Η Γιούλη Τσακάλου στον Ελεύθερο Τύπο

 

Τον Σεπτέμβριο του 1939, σε ένα κτήριο της πρωτεύουσας της Λήμνου, που με πρόχειρο τρόπο είχε διασκευαστεί για να φιλοξενήσει μια κινηματογραφική προβολή, ξέσπασε πυρκαγιά και 70 περίπου άνθρωποι χάθηκαν.

Το γεγονός αυτό συντάραξε όλη την Ελλάδα και άφησε με βαθιές πληγές πολλές οικογένειες του νησιού.

Η Κώστια Κοντολέων σε αυτό το γεγονός έστησε το νέο της μυθιστόρημα –«Άννα, το όνομά της» - που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Η συγκεκριμένη συγγραφέας χρησιμοποίησε την εμπειρία της από τα έξι προηγούμενα βιβλία της, αλλά και από τις πολλές μεταφράσεις της  και πάτησε σε αυτό το γεγονός  για να αναζητήσει τις σχέσεις που μπορεί να συνδέουν εκείνους που μένουν με όσους φύγανε, το δικαίωμα στη ζωή όσο και στον έρωτα, αλλά και το πως θα πρέπει η μνήμη να συμφιλιώνεται με τη λήθη.

Αν και μυθιστόρημα ενδοοικογενειακών σχέσεων, έχει την ικανότητα να συνομιλεί και με τα βασικά ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα των τελευταίων 60 χρόνων του 20^ου αιώνα, στο βαθμό βεβαίως που οι ζωές του κάθε ατόμου διαμορφώνονται από τα όσα τυχαίνει να συμβαίνουν μέσα στην κοινωνία  στην οποία ζει.

Τρία τα κεντρικά πρόσωπα του έργου.

Ο Μήτσος που με αγωνία στέκεται μπροστά στο δίλημμα αν θα συνεχίσει να ζει όταν εκείνοι που περισσότερο αγάπησε έχουν βίαια και άδικα πεθάνει ή αν θα αντέξει να ξεκινήσει μια νέα ζωή -νέα σύντροφο, νέο παιδί.

Η Άννα που θα θελήσει να προσφέρει σε μια νέα ερωτική σχέση αυτό που από μια προηγούμενη εμπειρία δεν είχε εισπράξει, αλλά που δεν θα έχει σκεφτεί το τι μπορεί τάχα να σημαίνει να έχεις απέναντί σου μια νεκρή.

Οι άνθρωποι αυτοί θα ξεκινήσουν τη νέα τους κοινή ζωή, αλλάζοντας ακόμα και τα ονόματά τους -από Μήτσος Δημητρός, από Άννα Νίτσα- αλλά θα αναγκαστούν να χρησιμοποιούν τα έπιπλα που μια άλλη γυναίκα είχε διαλέξει για ένα σπίτι που καταστράφηκε, ενώ σε κάποιο τοίχο θα έχουν αφήσει τη φωτογραφία ενός κοριτσιού που δεν πρόλαβε να μεγαλώσει και γι αυτό άλλωστε διατήρησε το όνομά της -Άννα  αυτή, τότε και γι απάντα.

Μέσα από μια φωτογραφία το παρελθόν διεκδικεί τις ανάσες του και ο γιος που θα προκύψει, ο μικρός στην αρχή και νεαρός στη συνέχεια, Φίλιππος θα παλεύει με ένα προσωπικό εφιάλτη καθώς θα διεκδικεί το δικό του μερίδιο στην νέα οικογένειά.

Παράλληλα η ζωή συνεχίζεται, όσοι στέκονται με στραμμένη τη ματιά προς τα πίσω υπογράφουν την πικρή απόσυρσή  τους, ενώ εκείνος που θα τολμήσει να διεκδικήσει θέση στις επόμενες εποχές θα χαράζει τη δική του πορεία -στην αρχή ίσως μοναχική, μα γρήγορα με τη συμπαράσταση μιας συντρόφου.

Μυθιστόρημα έντονων περιγραφών τόσο γεγονότων, όσο και συναισθημάτων, την ίδια στιγμή που είναι και ένα κείμενο που με απλότητα αναζητά να ερμηνεύσει ψυχολογικά τραύματα και βέβαια συνεχώς να θέλει να έχει στραμμένη την προσοχή του προς τον έρωτα -αυτό το δυνατό συναίσθημα που άλλοτε ενώνει κι άλλοτε κατασπαράσσει..

Η γραφή της Κώστιας Κοντολέων ως διακριτική αλλά και περίτεχνη δαντέλα φτιαγμένη από λέξεις, καλύπτει πάθη, επισημαίνει διεξόδους. Εν τέλει παρασύρει σε μια αναγνωστική απόλαυση.

 

Γιούλη Τσακάλου (Ελεύθερος Τύπος, 29/12/2021)