Ελεύθερος Τύπος, Συνέντευξη στη Γιούλη Τσκάλου

 

Η νέα συλλογή διηγημάτων της Κώστιας Κοντολέων χρησιμοποιεί μια ιδιότυπη γραφή προκειμένου να επιχειρήσει, άλλοτε υπαινικτικά κι άλλοτε με τρόπο φωτογραφικό, μια διείσδυση στις διαπροσωπικές σχέσεις, στα τραύματα του παρελθόντος, σε ό,τι μπορεί να σηματοδοτεί μια καθημερινή εικόνα, αλλά και στην ανίχνευση της δυναμικής που διαθέτουν οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας. Επιλογές θεμάτων που ξαφνιάζουν, καθώς υποκύπτουν σε μια απρόοπτη ανάγνωσή τους και που τελικά επιβεβαιώνουν πως η άξια διαχρονικότητα είναι αυτή που μπορεί και επιβιώνει με τη μοναδικότητά της.

 

-Κώστια Κοντολέων, συγγραφέας, μεταφράστρια, σύζυγος, γιαγιά πως τα καταφέρνετε και τα προλαβαίνετε όλα;

- Όλες αυτές οι ιδιότητες αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους αλλά παράλληλα  έχει η κάθε μια τους την ανεξαρτησία της.  Η ιδιότητα του συγγραφέα επίπονη και απαιτητική συνταιριάζεται με την ιδιότητα του μεταφραστή που απαιτεί ανάλογες και αναγκαίες συμβάσεις δουλειάς.  Η ιδιότητα της συζύγου βασίζεται στην συντροφικότητα και στα κοινά ενδιαφέροντα του ζευγαριού.  Η ιδιότητα της γιαγιάς είναι μια σχέση αγαπησιάρικη αλλά δεν απαιτεί απόλυτη αφοσίωση τουλάχιστον στη δικιά μου περίπτωση.  Ναι, τα προλαβαίνω όλα γιατί βάζω σ’ αυτά προτεραιότητες για να μπορώ να είμαι συνεπής σε όλες μου τις ιδιότητες.

-Οι διακρίσεις για τις μεταφράσεις πολλές αισθάνεστε δικαίωση για τον κόπο σας; Πόσο λυτρωτικά λειτουργούν τα βραβεία στην ανθρώπινη ύπαρξη;

- Την δικαίωση την παίρνω κυρίως από το αποτέλεσμα της δουλειάς μου.  Είναι μια ιδιαίτερα απαιτητική διαδικασία που καταντά στην πορεία για τον μεταφραστή βίωμα αναγκαίο.  Πολλά τα ξενύχτια, τα κοκκινισμένα από την έλλειψη ύπνου μάτια, η καταπόνηση του αυχένα για την ολοκλήρωση μιας μετάφρασης κι όμως το αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές σε αποζημιώνει.  Όσον αφορά εμένα προσωπικά οφείλω να ομολογήσω πως ‘Ναι’, αξιώθηκα πολλές διακρίσεις για την μεταφραστική δουλειά μου και είναι φυσικό να με γεμίζουν αυτοπεποίθηση αλλά πρέπει ειλικρινά να εξομολογηθώ πως για μένα τα όποια βραβεία ακόμη και το ‘Κρατικό’ που έχω πάρει χάνουν την λάμψη τους αν συγκριθούν με τα επαινετικά λόγια του/της ανώνυμου αναγνώστη/στριας μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης του μεταφρασμένου από εμένα βιβλίου.

  

 

-To νέο σας βιβλίο που κυκλοφόρησε με ένα πρωτότυπο  τίτλο «Η Ίμα στη Ville d’Avray» κάτω από καινούργια εκδοτική στέγη, από που αντλήσατε την έμπνευση ;

- Κατ’ αρχάς θα πρέπει να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στην εύνοια της τύχης που οδήγησε το συγκεκριμένο βιβλίο να βρεθεί σ’ έναν εκδοτικό οίκο από αυτούς που σέβονται τους συγγραφείς τους κι αυτό είχε ως αποτέλεσμα να γεννηθεί ένα βιβλίο πραγματικό κόσμημα από κάθε άποψη.  Τώρα το από που αντλώ τις εμπνεύσεις μου είναι γνωστό γιατί το έχω εξομολογηθεί δημόσια πολλές φορές.  Γεννήθηκα με ένα παράξενο προτέρημα-ελάττωμα όσο κι αν ακούγεται οξύμωρο αυτό, δηλαδή να παρατηρώ άθελα μου τα πάντα, να βλέπω αυτά που δεν βλέπουν οι άλλοι όχι γιατί δεν είναι ορατά σ’ αυτούς αλλά απλά  δεν τα προσέχουν, χρησιμοποίησα την λέξη ελάττωμα γιατί κάποια από αυτά καταλήγουν να μου γίνονται βιώματα που κι αυτά συνωστίζονται στον   σκληρό δίσκο του μυαλού μου και παραμένουν εκεί, επειδή όμως ο σκληρός δίσκος χρειάζεται κάποια στιγμή να αδειάσει επιλέγω να μετουσιώσω τις εικόνες σε λέξεις και στη συνέχεια με υπαινικτικό τρόπο σε κείμενα.

 

-Ποιος θα λέγατε ότι είναι ο πυρήνας της ιστορίας σας; Η πεμπτουσία του;

-Ιστορίες διαχρονικές που φωτίζουν λες με φωτογραφικό φακό διαπροσωπικές σχέσεις, τραύματα που έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν όπως και σπαράγματα και εμπειρίες της παιδικής ηλικίας ιστορίες διαχρονικές που εντέλει επιβεβαιώνουν την όποια μοναδικότητα τους.

 

-Είκοσι διηγήματα για τη χαμένη αθωότητα, τη διαχείριση της μνήμης και τους εφιάλτες του παρελθόντος. Πιστεύετε, ότι ο άνθρωπος για να βιώσει τη λύτρωση πρέπει πρώτα να ματώσει, ώστε να επιφέρει σωτήριες και τελεσίδικες λύσεις;

-Η διαχείριση της μνήμης είναι καθαρά προσωπική διεργασία.  Πιστεύω ακράδαντα πως δεν πρέπει να φοβόμαστε να κοιταζόμαστε συχνά στον καθρέφτη της. Ουσιαστικά εκεί κρύβεται όλη η πορεία της ζωής μας, εκεί η αθωότητα αλλά και η μνησικακία.  Η καλοσύνη και η εχθρότητα, εκεί και τα πεπραγμένα μας καλά ή κακά. Φυσικά θα πρέπει να έρχεται συνεπίκουρη της μνήμης και η εσωτερική μας ψυχική δύναμη για να καταφέρουμε να διώξουμε ότι μας πόνεσε και να αντέξουμε τη σωτηρία μέσω της λύτρωσης. Αυτή καλείται να διαχειριστεί ο εκάστοτε συγγραφέας για να δημιουργήσει έργο.  Ωστόσο, η λύτρωση, εκ φύσεως απαιτητική και φιλάργυρη θα έρθει ανακουφιστική για μας όταν θα είναι σίγουρη πως κοπιάσαμε πολύ για να την αξίζουμε και ως αντάλλαγμα θα μας δείξει τον δρόμο της κάθαρσης.

 

-Η ειλικρίνεια και η αλήθεια σοκάρουν, αλλά είναι ο μόνος δρόμος προς την αλλαγή.

-Η ειλικρίνεια και η αλήθεια πραγματικά σοκάρουν αυτούς που δεν ομνύουν σ’ αυτές τις δυο αρετές, τις τόσο σπάνιες και δυσεύρετες στις ταραγμένες εποχές που ζούμε, αλλά είναι και τα μόνα κλειδιά που μπορούν να ανοίξουν τις πόρτες ενός πιο αισιόδοξου μέλλοντος.

 

-Τι θεωρείτε ότι λείπει σε αυτήν την εποχή σε σχέση με τις προηγούμενες; Θα υπάρξει  κάθαρση, σωτηρία μέσα από τον καθαρμό της αθωότητας που χάθηκε, κάποτε μάλιστα ακαριαία. 

-Πολλά λείπουν στην εποχή μας, πολλά έχουν χαθεί ανεπιστρεπτί, μαζί μ’ αυτά η αθωότητα και η εμπιστοσύνη που κάποτε ήταν κυρίαρχες στις σχέσεις των ανθρώπων. Σήμερα έχουν αντικατασταθεί από την πονηριά και την καχυποψία, τα ζηλόφθονα και εκδικητικά αισθήματα.  Ως εκ τούτου η κάθαρση θα επέλθει μόνο αν επιστρέψουμε στην ειλικρίνεια των αισθημάτων μας και την πίστη πως παρόλα αυτά που μας ταλανίζουν στην καθημερινότητα μας το μέλλον θα είναι  ελπιδοφόρο και ότι θα  συνεχίσουν να υπάρχουν αγαθές προθέσεις αν όχι στην πλειονότητα του κόσμου αλλά σε ένα μεγάλο μέρος του και πως θα τις βρούμε αν τις αναζητήσουμε.