Κώστια Κοντολέων “Το παρελθόν μπορεί να επεμβαίνει καθοριστικά στο μέλλον μας”
Κώστια Κοντολέων “Το παρελθόν μπορεί να επεμβαίνει καθοριστικά στο μέλλον μας” - e-thessalia.gr
Η Κώστια Κοντολέων γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Είναι συγγραφέας και μεταφράστρια. Έχει γράψει τα μυθιστορήματα: Τα χρόνια του δράκου (Πατάκης, 1998), Το χάρτινο σπέρμα (Πατάκης, 1999), Το κίτρινο φουστάνι (Πατάκης, 2000), Φεύγω (Ψυχογιός, 2011), Μέσα από τις ζωές των άλλων (Ψυχογιός, 2016) και τη συλλογή διηγημάτων Σιγανά, σιγανά πατώ τη γη (Έναστρον, 2013). Έχει μεταφράσει περισσότερα από εκατό βιβλία, μεταξύ των οποίων έργα των Τζόις Κάρολ Όουτς, Φίλιπ Πούλμαν, Τόμας Σάβατζ, Ρόαλντ Νταλ, Μάρκους Ζούσακ, Ρόμπερτ Κόρμιερ, Πενέλοπε Φιτζέραλντ, Ρ. Κ. Νάραγιαν, Μάγιας Αγγέλου, Μέλβιν Μπέρτζες κ.ά.
Συνέντευξη
Χαριτίνη Μαλισσόβα
«Άννα, το όνομά της», ο τίτλος του μυθιστορήματός σας που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος. Θα μας δώσετε κάποια στοιχεία του;
Η ιστορία που θέλησα να αφηγηθώ έχει ως αρχή της το τέλος της δεκαετίας του ’30 και ξεκινά με μια καταστροφική πυρκαγιά στο νησί της Λήμνου. Μια πυρκαγιά που άφησε πίσω της νεκρούς και τραυματίες και θεωρήθηκε σημαντικό γεγονός στην εποχή του. Έτσι, λοιπόν, το μυθιστόρημά μου στηρίχθηκε σε ένα αληθινό γεγονός που καθόρισε τη ζωή ενός ανθρώπου που έτυχε να γνωρίσω. Ωστόσο, το έργο μου είναι πάνω από όλα μυθιστόρημα και η πλοκή του σε τίποτα δεν μοιάζει με όσα στη ζωή εκείνου του ανθρώπου είχαν συμβεί. Χρησιμοποίησα και κάποια ντοκουμέντα από το οικογενειακό αρχείο της οικογένειας του συντρόφου μου. Τελικά, για να είμαι ειλικρινής, αυτό που νομίζω ότι χαρακτηρίζει την τελευταία μου συγγραφική δουλειά είναι το πώς το παρελθόν μπορεί να επεμβαίνει καθοριστικά στο μέλλον μας, όταν αφήσουμε εκείνους που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο έχουν φύγει να στέκονται απέναντί μας κι έτσι εμείς – οι εναπομείναντες – αντί να τους ζητήσουμε να μας συντροφεύσουν, τους περιορίζουμε στη λήθη επειδή τους φοβόμαστε.
Τι σας «άγγιξε» από την Άννα και την επιλέξατε για ηρωίδα στο βιβλίο σας;
Το όνομα Άννα είναι καρμικό στην οικογένειά μας. Γι’ αυτό στο μυθιστόρημά μου υπάρχουν όχι μία, αλλά τρεις Άννες – η μάνα του βασικού ήρωά μου, η εξάχρονη κόρη του που χάθηκε στη συγκεκριμένη πυρκαγιά και η δεύτερη γυναίκα του. Και λέω καρμικό το συγκεκριμένο όνομα αφού υπάρχει και μια τέταρτη Άννα στη σειρά, η κόρη μου. Που, όμως, δεν παίζει κανένα ρόλο στην ιστορία μου.
Στη σημερινή εποχή υπάρχουν περιπτώσεις γυναικών που κάνουν υποχωρήσεις ανάλογες με αυτές που έκανε η Άννα;
Πάντα υπάρχουν και θα υπάρχουν γυναίκες που με μόνο όπλο τους την αγάπη τους για το άλλο φύλο πιστεύουν πως θα μπορέσουν να διώξουν το παρελθόν του συντρόφου τους, όσο τραγικό κι αν φαντάζει αυτό. Όμως, συμβαίνει συχνά μια τέτοια αντιπαράθεση στον έρωτα ανάμεσα σ’ εκείνον που έρχεται κι εκείνον που έχει τελεσίδικα αναχωρήσει να είναι μ’ έναν άλλον τρόπο διατύπωσης η αδιέξοδη έκφραση της ερωτικής ζήλιας.
Ποια στοιχεία θεωρείτε ότι κάνουν ενδιαφέρουσα και γοητευτική τη σημερινή γυναίκα;
Για μένα ενδιαφέρουσα και γοητευτική γυναίκα σήμερα είναι εκείνη που φροντίζει την εξωτερική της εμφάνιση με καλόγουστο τρόπο και που διαθέτει ένα τέτοιο υπόβαθρο καλλιέργειας και εκλεπτυσμένου γούστου, ώστε η συναναστροφή μαζί της να έχει ουσιαστικό νόημα. Με απωθούν οι γυναίκες που προσποιούνται πως είναι κάποιες άλλες και εγκλωβίζονται σε μια ψεύτικη προσωπικότητα, αναμασώντας στερεοτυπικές ανοησίες που κάπου έχουν ακούσει και δεν μπαίνουν καν στον κόπο να τις αναλύσουν.
Ήταν για εσάς η περίοδος της πανδημίας γόνιμη συγγραφικά και αναγνωστικά;
Στην πρώτη πανδημία υπήρχε μια όρεξη πρωτόγνωρη να ασχοληθούμε με τις δουλειές του σπιτιού μας. Σαν εργάτριες μέλισσες αναλαμβάναμε τομείς εργασίας και τα αποτελέσματα μας ξάφνιασαν κι εμάς τους ίδιους. Όμως, καθώς ο καιρός περνούσε και οι καραντίνες διαδέχονταν η μια την άλλη, αυτή η ασυνήθιστη ενέργεια μάς κούρασε και ξεφούσκωσε εντέλει. Έτσι επιστρέψαμε σ’ αυτό που αγαπούσαμε και γέμιζε πάντα την καθημερινότητά μας. Τη συγγραφή, την ανάγνωση βιβλίων και τη μουσική. Αυτά τα τρία μας βοήθησαν να κρατηθούμε μακριά από καταθλίψεις, εκνευρισμούς και ατέλειωτες ώρες επικίνδυνης ανίας.
Τι θεωρείτε εξέλιξη σε έναν συγγραφέα;
Το να μην ακολουθεί μια συγκεκριμένη μανιέρα γραφής και ακόμη χειρότερα να μην εστιάζεται σε θέματα που το περιεχόμενό τους είναι χιλιοειπωμένο από πολλούς άλλους. Μιλώντας σε προσωπικό επίπεδο, θεωρώ πως κάθε συγγραφέας θα πρέπει να εξελίσσεται συγγραφικά και θεματολογικά σε όποια κατηγορία συγγραφής κι αν ανήκει. Θεωρώ πως κάθε επόμενο βιβλίο μας πρέπει να είναι ισότιμο συγγραφικά με το προηγούμενό μας ή να το έχει ξεπεράσει. Δεν έχει νόημα να βγάζουμε συνεχώς βιβλία αν δεν έχουμε κάτι καινούργιο να προτείνουμε στον αναγνώστη μας. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε ίσως να τον κερδίσουμε.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα και σας εντυπωσίασε;
Δυο βιβλία από αυτά που διάβασα πρόσφατα με έχουν εντυπωσιάσει. Το ένα είναι του Αλέξη Πανσέληνου «Ελαφρά Ελληνικά Τραγούδια» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Παραθέτω τα λόγια του ίδιου του συγγραφέα για το έργο του στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του. «Καταδικασμένοι έρωτες και πολιτικές συνωμοσίες. Ελαφρά ελληνικά τραγούδια, εκτελέσεις και καλλιστεία ξαναζωντανεύουν στους δρόμους της Αθήνας του 1950: Μια μυθιστορηματική τοιχογραφία για μια εποχή δύσκολης ανάρρωσης ενός κόσμου που μάτωσε». Το δεύτερο είναι του Ισίδωρου Ζουργού «Περί αυτού ψυχής» από τις εκδόσεις Πατάκη. Ένα εξαιρετικό βιβλίο για τη δύναμη της γραφής και της μνήμης.
Η συνέντευξή μας γίνεται τη στιγμή που μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία και ενώ δεν έχουμε τελειώσει με την πανδημία. Ποια είναι η δική σας αίσθηση, οι φόβοι σας, ενδεχομένως, για όσα συμβαίνουν;
Ξέρετε, η εμπειρία της μέχρι τώρα ζωής μου με έχει πείσει πως ο άνθρωπος παράλληλα με τις μέγιστες τεχνολογικές ανακαλύψεις του έχει και μια εσωτερική τάση αυτοκαταστροφής. Οι πόλεμοι, μικροί ή μεγάλοι, κυρίως κατακτητικοί, ήταν πάντα παρόντες στην ιστορία της ανθρωπότητας. Χειρότερες πανδημίες από τη δικιά μας σήμερα σε βάθος χρόνου άφησαν πίσω τους εκατόμβες νεκρών. Ωστόσο, αυτό κυρίως που με φοβίζει είναι η απόλυτη βεβαιότητα πως η γη μας πεθαίνει κι εμείς δεν κάνουμε τίποτε να αποτρέψουμε τον θάνατό της, ενώ ενδόμυχα το ξέρουμε γι’ αυτό και καταναλώνουμε σαν να μην υπάρχει αύριο και κάποιοι άφρονες συσσωρεύουν αμύθητα πλούτη.
Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;
Την αξιοπρέπεια και τον αυτοσεβασμό!
Κόρη, μητέρα, γιαγιά. Τι σημαίνουν αυτές οι ιδιότητες για εσάς;
Τρεις ρόλοι με έχουν σφραγίσει ως γυναίκα κι ο καθένας αφορά πολύτιμα πρόσωπα της ζωής μου. Ο ρόλος της κόρης (η δική μου μητέρα), ο ρόλος της μάνας (τα δύο παιδιά μου) και ο ρόλος της γιαγιάς (ο εγγονός). Ευλογώ τον Θεό που με αξίωσε να «ερμηνεύσω» αυτούς τους τρεις ρόλους.
Ετοιμάζετε κάποιο νέο βιβλίο; Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά ή μεταφραστικά σας σχέδια;
Δεν είμαι από τους συγγραφείς που ντε και καλά θέλουν να βγάζουν κάθε χρόνο και από ένα καινούργιο βιβλίο. Η συγγραφή είναι μοναχική δουλειά. Πρέπει να βουτήξεις βαθιά για να βρεις όσα κρυμμένα κρατά μέσα του ο εαυτός σου και να τα βγάλεις στο φως. Είναι το ίδιο συναίσθημα μ’ εκείνο των αρχαιολόγων όταν από τα σπλάχνα της γης σκάβοντας κρατούν στα χέρια τους κτερίσματα τόσο παλιά, όσο και η αρχή του κόσμου. Είναι δώρο Θεού αυτό το συναίσθημα της προσωπικής ικανοποίησης όταν έρχεσαι απέναντι στους ήρωες μιας καινούργιας δουλειάς σου και πρέπει να αντιμετωπίσεις τα δικά τους θέλω ή τα όχι. Δεν ετοιμάζω κάποιο καινούργιο βιβλίο αυτόν τον καιρό. Ο σπόρος, ωστόσο, υπάρχει και πρέπει να ριζώσει πρώτα για να δώσεις καρπούς. Έχω έτοιμη μια συλλογή διηγημάτων και θα ήμουν ευτυχής να τα δω να παίρνουν τη μορφή βιβλίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου