Τετάρτη 22 Ιουνίου 2016

Artic.gr - Συνέντευξη για το "Μέσα από τις ζωές των άλλων"

Η Κώστια Κοντολέων είναι συγγραφέας και μεταφράστρια με ιδιαίτερα πλούσιο βιογραφικό. Έχει μεταφράσει περισσότερα από εκατό βιβλία, μεταξύ των οποίων έργα των: Τζόις Κάρολ Όουτς, Φίλιπ Πούλμαν, Τόμας Σάβατζ, Ρόαλντ Νταλ, Μάρκους Ζούσακ, Ρόμπερτ Κόρμιερ, Πένελοπ Φιτζέραλντ, Ρ. Κ. Νάραγιαν, Μάγια Αγγέλου, Μέλβιν Μπέρτζες κ.ά. Έχει τιμηθεί με διάφορα βραβεία∙ αξιομνημόνευτα μεταξύ των οποίων το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης 1992, το Βραβείο Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών Λογοτεχνίας 2003 και η διπλή αναγραφή της στον Τιμητικό Πίνακα της Διεθνούς Οργάνωσης Βιβλίων για τη Νεότητα (ΙΒΒΥ). Πρόσφατα κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Μέσα απ΄ τις ζωές των άλλων» από τις εκδόσεις Ψυχογιός, καθώς και το προηγούμενο έργο της συγγραφέως με τίτλο «Φεύγω».

Σταματίνα: Κα. Κοντολέων, δεδομένης της χρόνιας παρουσίας σας στο πεδίο της λογοτεχνικής μετάφρασης, πώς αντιλαμβάνεστε εσείς προσωπικά την τέχνη της μετάφρασης;

Κώστια Κοντολέων: Είναι κατά κύριο λόγο πνευματική εργασία. Η χρόνια παρουσία μου, όπως σωστά αναφέρετε, στο πεδίο της λογοτεχνικής μετάφρασης με έχει κάνει να αντιμετωπίζω το προς μετάφραση κείμενο με όρους ιερότητας.  Είμαι ουσιαστικά ‘λογοτεχνική μεταφράστρια,’ πιστεύω ακράδαντα πως ο μεταφραστής πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά την γλώσσα του προς μετάφραση κειμένου και φυσικά άριστα την γλώσσα στην οποία θα μεταφραστεί.  Είναι πραγματικά τέχνη η μετάφραση, θα πρόσθετα μάλιστα πως προϋποθέτει και ιδιαίτερο ταλέντο εκ μέρους του μεταφραστή.

Σταματίνα: Ο Ρώσος λογοτέχνης Yevgeny Yevtushenko αντιλαμβάνεται την μετάφραση όπως και μία γυναίκα, αν είναι όμορφη δεν είναι πιστή και αν είναι πιστή είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν είναι όμορφη. Για εσάς ποια η σχέση τέχνης-νοήματος και αισθητικής;

Κώστια Κοντολέων: Συμφωνώ απολύτως μαζί του.  Δεν μπορώ να υποστηρίξω την έννοια της απόλυτης ‘πιστότητας’ με το πρωτότυπο κείμενο, γιατί τότε το αποτέλεσμα θα είναι κατά την γνώμη μου, ένα στυγνό και άχρωμο κείμενο, που μόνο η πιστότητα θα το συνδέει με το προς μετάφραση κείμενο.  Η μετάφραση θα πρέπει να είναι ευέλικτη χωρίς να προδίδει το έργο του συγγραφέα που μεταφράζεται.  Ο βασικός της στόχος να είναι ένα κείμενο που θα ρέει ανεμπόδιστα και που θα προσφέρει στον αναγνώστη του,αναγνωστική απόλαυση!

Σταματίνα: Ως προς την συγγραφή, ποια είναι η γνώμη σας σχετικά με τις ταυτότητες των φύλλων στα βιβλία σε συνάρτηση με το φύλλο του/της εκάστοτε γράφοντος/γράφουσας;

Κώστια Κοντολέων: Ξέρετε, δεν πιστεύω σε ετικέτες και διαχωρισμούς, σε γυναικείες και αντρικές γραφές.  Νομίζω πως αμφότερων των φύλλων οι συγγραφείς, εννοώ οι ταλαντούχοι συγγραφείς, μπορούν να καταπιαστούν με θέματα που θεωρούνται γενικώς γυναικεία ή αντρικά, η ευαισθησία και η σκληρότητα δεν είναι προνόμιο μόνο των γυναικών ή των αντρών.  Μπορεί να εμπεριέχεται και στα δυο φύλλα και να εκφράζεται απόλυτα πειστικά.

Σταματίνα:Έχετε σχολιάσει σε παλαιότερη συνέντευξή σας ότι ο/η συγγραφέας είναι ένας σχολαστικός παρατηρητής. Μπορείτε να μας αναπτύξετε αυτήν την πεποίθησή σας;

Κώστια Κοντολέων: Κρίνοντας πάντα από τον τρόπο που εγώ η ίδια διαβάζω τον κόσμο που με περιβάλει, από την εμμονή μου να βλέπω αυτά που οι περισσότεροι δεν βλέπουν, να αφουγκράζομαι και τους πιο ανεπαίσθητους θορύβους γύρω μου, γίνομαι αθέλητα μια πολυσυλλεκτική μηχανή, που δουλεύει ασταμάτητα  διαχωρίζοντας τα χρήσιμα από τα άχρηστα, και πιστέψτε με τα χρήσιμα είναι συνήθως πολύ περισσότερα από τα άχρηστα.

Σταματίνα: Για τον ErnestHemingway, «το πιο δύσκολο κομμάτι στη συγγραφή ενός μυθιστορήματος είναι να το τελειώσεις». Για σας υπάρχει κάτι αντίστοιχο και αν ναι ποιο;

Κώστια Κοντολέων: Η δυσκολία μου είναι συνήθως στην αρχή, στην σύλληψη της ιδέας, στην διαμόρφωση των χαρακτήρων των ηρώων μου, στην αλληλοεπίδραση των γεγονότων, στην θέση μου απέναντι στις πράξεις τους.  Ξέρω τις περισσότερες φορές το πώς θα το τελειώσω, το ξέρω από την αρχή.  Υπάρχουν, ωστόσο, φορές που με οδηγεί με δική του θέληση το ίδιο το κείμενο στην τελική τελεία.

Σταματίνα: Μεταθέτοντας τώρα το ενδιαφέρον στο νέο σας βιβλίο, τι επιδιώκετε να αναδείξετε (στο)«Μέσα από τις ζωές των άλλων»;

Κώστια Κοντολέων: Απλά είναι η δική μου ανάγνωση και οπτική ενός ολάκερου αιώνα. Που σημάδεψε τις ζωές των απλών ανθρώπων με δυο παγκόσμιους πολέμους, εμφύλιες διαμάχες,κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές σε παγκόσμιο επίπεδο.  Ήθελα να μιλήσω για τον απλό κόσμο,για όλους αυτούς που προσπαθούσαν να επιβιώσουν κάτω από αντίξοες προσωπικές και κοινωνικές συνθήκες, με την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.  Γι’ αυτούς έγραψα καταγράφοντας την αφόρητη καθημερινότητα τους, τα πάθη μα και τις ελπίδες τους.

Σταματίνα: Καταληκτικά, κα. Κοντολέων, μήπως ο τίτλος αποτελεί και μία γενικότερη απεύθυνση να στραφεί το βλέμμα στις κατά τόπους μικρο-ιστορίες των απλών και άσημων ανθρώπων;


Κώστια Κοντολέων: Ουσιαστικά ο τίτλος αφορά αυτούς που αφέθηκαν να ζήσουν «μέσα από τις ζωές των άλλων» απεμπολώντας την δικιά τους ζωή και διαμορφώνοντας την μέσα από τα θέλω και τις επιταγές των άλλων.  Και όσο δύσκολο είναι να ζει κανείς «μέσα από τις ζωές των άλλων» είναι πολύ εύκολο να ολισθήσει σ’ αυτές.  Παγιδευμένος σε συμβιβασμούς και προσωπικές υποχωρήσεις που τον κρατούν δέσμιο  στις δικές τους ζωές.  Ωστόσο, πιστεύω ακράδαντα πως επειδή ζούμε μόνο μια φορά δεν έχουμε το δικαίωμα να σπαταλήσουμε την ζωή μας «μέσα από τις ζωές των άλλων».

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου